“500 urteko kartografia Ipar Euskal Herriaz” erakusketa birtualak mila mapa numerizatu baino gehiago biltzen ditu, denak Ipar Euskal Herriko partez edo osoki erakusten dutenak.
Mapek lurralde baten deskubritzen laguntzen dute, baita ere lurralde horren historia kontatzen den manera. Mapa isolatu batek mundu oso bat kontatzen du, baina bi mapen konparaketak, atzokoa eta gaurkoa, edo atzokoa eta herenegunekoa, lurralde horren bilakaera erakusten du, baita ere haren itxuartzeko manerarena.
Ipar Euskal Herriko kartografia historikoa
Ulertzeko zergatik eta nola lurralde honetako gizakiek mapak marraztu dituzten, eta ulertzekoa nola erakusketa honetako mapa bakoitza Ipar Euskal Herriko kartografiaren historian kokatzen den, irakur dezakezua Auñamendi elkarteko lehendakaria den Beñat Auriolen “Euskal Herriko kartografia historikoa (-10 000, 1891)” artikulua.
Lurralde aipagarriak
Ipar Euskal Herriko leku batzuk beste batzuk baino maizago kartografiatzen dira. Leku hauetaz interesatzeak mendeak iragan dituzten dinamikak ulertzeko aukera ematen du.
Horiek hobeki ulertzeko, leku batzuen ezagutzera gomitatzen zaitugu, artikulu hauen bidez:
- Donibane Garazi: Pirinio zolako nafar hiria, Alain Zuaznabar Nafarroako lurraldeak elkarteko kideak idatiza
- Ipar Euskal Herri barnealdeko bost herri XIX. mende hasieran - Plano baten irakaspenak (Bidaxune, Donapaleu, Maule, Donibane Garazi, Hazparne), Pierre Laborde, Bordeleko Michel de Montaigne Unibertsitateko irakasle emerituak idatzia
- Baionako hiri fortifikazioak, Baionako Hiriko Arkitekturaren eta ondarearen Interpretazio zentroko Évelyne Pédurthe-ek idatzita
- Angelu, paisaien bilakaeraren lekuko (XVI-XX. mendeak)
- Donibane Lohizune eta Ziburu, istorio bat zortzi mapetan
- Bidasoako bokalea
- Aldudeko alhapideen partekatzeen mapa, 1754
Gai nagusiak
Mapak batzuk gai berezi baten hobeki ulertzera eramaten dute. Deskubri ditzakezu:
- Euskal herrietako toponimia - J. Sacaze-ren inkesta nagusia (1887), Xarles Videgain, ikerlari eta euskaltzain emeritoak idatzia
- Euskararen mapak: Louis-Lucien Bonaparte, Paul Broca eta Martin Guilbeau hizkuntzalarien lanak, Xarles Videgain, ikerlari eta euskaltzain emeritoak idatzia
- Ibaiak, Sophie Lefort Baionako arte eta historia hiria / Turismo bulegoko gida mintzalariak idatzia
- Euskal herriaren irudikapena mendeetan zehar
- 1875eko garraioen mapa
- Mapa turistikoen agertzea
Bi tresna badauzkizu mapa baten aurkitzeko erakusketa birtualean : bilaketa kartografikoa eta bilaketa testu librean.
Bilaketa kartografikoa
Bilaketa kartografikoa harrera orritik eskuragarri da, baita eta Menuatik : Bilaketa > Bilaketa kartografikoa.
Bilaketa mapan klikatu
Ipar Euskal Herriko mapa handi aurkituko duzu. Sagua maparen gainetik pasatuz, lurraldeko herriak ikusiko dituzu. Herri batean klik eginez, bilaketen emaitzek (maparen azpian) agertuko dituzte herri hau erakusten duten mapa guztiak.
Emaitzak irazi
Behin bilaketa bat egin eta, emaitzak irazi eta sailkatzen ahal dituzu:
Data artea
Kurtsoreak lerra araziz, erabaki dezakezu ageraztea garai zehatz batean argitaratutako mapak. Defautez, aukeratutako data artea 1500 eta 2000 artekoa da, baina aukera dezakezu emaitzak murriztea, adibidez 1700 eta 1750 artera.
Eskala geografikoa
Mapa batzuk lurralde ttipi bat aurkezten dute (herri bat, auzo bat…) beste batzuk lurralde biziki zabal bat (Frantziaren hego-mendebaldea, Europa, Pirinioak, Mundua, Euskal Herria…) aukeratzen ahal duzu agerraztea:
- Dena : bilaketari doazkion mapa guziak agertuko dira
- Eskualdea : Eremu zabal bat aurkezten duten mapak (Pirinio osoak, Probintzia oso bat, mapamundi bat…)
- Kantonamendua : Herri batzuk aurkezten dituen mapa bat (kantonamendu bat, probintzia zati bat…)
- Herria : Herri bakar ba (Napoleondar katastro muntatze taulak, Sacze funtseko mapak…)
- Auzoa : Herri baten parte bat (horrelako mapa gutxi dira funtsean)
Emaitzak sailkatu
Emaitzak sailka ditzakezu edizio data edo izenburuaren arabera.
Bilaketa testu librean
Bilaketa testu librean egiteko, sar zaitezke menuako Bilaketa > Bilaketa testu librean sarreratik.
Bila dezakezu maparen katalogoko notizian agertzen den edozein hitz (izenburu, egile, deskribapena, …).
Bilaketa kartografikoko irazki berak balia daitezke parte honetan
Hemen aurkeztutako mapa gehienak Bilketa gunetik heldu dira, eta bereziki Baionako Mediatekako hondare funtsetatik eta Baionako Euskal Museoko funtsetatik. Frantziako Liburutegi Nazionaleko Gallica liburutegi numerikoari esker osatu ahal izan da, besteak beste Okzitaniako Tolosako ondare liburutegiko Rosalis ataria eta Pirinietako baliabideen liburutegi numerikoa den Pireneas atarien partaidetzekin. Mapa batzuk Pirinio-Atlantikoko Artxibategi departamentalatik heldu dira (katastro napolendarra) eta batzuk Sancho el Sabio egituratik.
Mapa bakoitzak indekzazio gehigarri bat ukan du bilaketa herrika edo lurraldeka baimentzeko.